Այսօր հայ մեծանուն վարպետներից մեկի՝ Թումանյանի ծննդյան օրն է։
Ըստ ավանդությունների՝ Թումանյաններն սերել են Լոռվա Մամիկոնյանների տոհմից։
Որոշ վավերագրություններում Թումանյան և Մամիկոնյան ազգանուններն հիշատակվել են որպես նույն տոհմանունները։
Վարպետի նամակներից մի մասն կրում են «Հովհաննես Թումանյանց-Մամիկոնյան» կնքադրոշմը։
18 տարեկանում բանաստեղծն, տոհմական ավանդություններից և տարեցներից հուշերի հիման վրա, փորձեց գրել իր նախնիներից «վարքագրությունն», որն վերնագրեց «Գործք հարանցը»։
Մեծն հայ վարպետի մանկությունը անցել է իր ծննդավայր Դսեղում։
Նրանց ընտանիքն եղավ բազմամարդ։ Մինչ 1875 թվականն՝ վարպետի վեցամյա հասակն, Հովհաննես աղայի որդիներն՝ Ասլանն Գրիշկան և Մամն՝ իրենց կանանց և զավակների հետ միասին են ապրել։
Իր աշակերտության տարիներից բանաստեղծը աղքատ էր ապրում և սա է դարձել Ներսիսյան դպրոցից իր գնալու պատճառն։
Նրա առաջին ուսուցիչն, ումից գրաճանաչությունն էր սովորում, եղավ իր կրտսեր հորեղբայրն՝ Գրիշկա բիձան՝ Գրիգոր Թումանյանն։
Հենց նրա դպրոցում էլ իր ուսումն անկանոն եղավ և նա դադարեց այցելել։ Թումանյանը էդտեղ սովորեց մի քանի ամիս որից հետո ուսումն շարունակեց Սահակ վարժապետի դպրոցում։
Թերևս այդ ժամանակներից էլ ազդարարվեց նրա լեգենդի կոչմանն արժանանալու իր աշխատանքային ուղին։